พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ได้พระราชทานพระบรมราโชวาทแก่พุทธสมาคมแห่งประเทศไทย ( ทิศนา แขมมณี. 2546 : 3 ) ความว่า “โลกปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว เป็นโลกที่ไร้พรหมแดน มีการสื่อสารความรู้ ข้อมูลข่าวสารอย่างไร้ขีดจำกัด การแข่งขันกันพัฒนาทางด้านอุตสาหกรรมวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีรวมทั้งการแข่งขันทางด้านการค้า มีค่านิยมทางวัตถุสูงมาก เกิดการเอารัดเอาเปรียบซึ่งกันและกัน มุ่งแสวงหาผลประโยชน์ให้กับตนเองและพรรคพวกมากว่าส่วนรวม ความเปลี่ยนแปลงอย่างหนึ่งที่น่าวิตกคือ ทุกวันนี้ความคิดความอ่านและความประพฤติหลาย ๆ อย่างซึ่งแต่ก่อนถือว่าเป็นความชั่ว ความผิด ได้กลายเป็นสิ่งที่สังคมยอมรับ แล้วพากันปฏิบัติอย่างไม่สะดุ้งสะเทือน จนทำให้เกิดปัญหาและทำให้วิถีชีวิตของแต่ละคนมืดมนไป หน้าที่ของชาวพุทธจะต้องร่วมกันแก้ปัญหาอย่างจริงจัง…’’ ซึ่งการขาดการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมอย่างต่อเนื่อง ทำให้ภาวะขาดสมดุลทั้งทางจิตใจ และวัตถุอันเป็นสาเหตุที่ทำให้สังคมไทยคล้อยตามกระแสวิวัฒน์ของโลก ส่งผลให้การดำเนินชีวิตขาดการคิดสังเคราะห์ ( แผนการศึกษาแห่งชาติ, 2545 – 2549 : 16 ) ปัญหาด้านศีลธรรมที่สำคัญได้แก่ ปัญหาการเสพสุรามึนเมาและสิ่งเสพติด ปัญหาทางเพศ เช่น การข่มขืนล่อลวง ปัญหาโสเภณี ปัญหาเกี่ยวกับทรัพย์สิน เช่น การคอรัปชั่น การว่างงาน ปัญหาเกี่ยวกับการพนัน การมั่วสุมในสถานเริงรมย์ต่าง ๆ ปัญหาเหล่านี้ส่งผลต่อด้านจิตใจ คุณธรรม จริยธรรม และค่านิยม ปัญหาเหล่านี้ล้วนเป็นปัญหาที่เป็นผลพวงของการพัฒนาทางด้านวัตถุอย่างขาดความสมดุลกับการพัฒนาทางด้านจิตใจทั้งสิ้น (ทิศนา แขมณี, 2546 : 2 ) ปัญหาเหล่านี้สะท้อนเห็นถึงความสื่อโทรมของสังคมซึ่งท่านพุทธทาส อินทปัญโญ( 2541 :28 -115 ) เรียกว่า ‘‘เป็นภาวะจิตทรามในอารยธรรมใหม่’’ จากเหตุการณ์ในสังคมปัจจุบันจะเห็นได้ว่า ปัญหาเกิดขึ้นไม่เว้นแต่ละวันล้วนมาจากการขาดคุณธรรม จริยธรรมทั้งสิ้น พฤติกรรมของบุคคลในสังคมโน้มเอียงไปในทางมักง่ายตามใจตน ละเมิดกฎระเบียบ หย่อนยานในความรับผิดชอบเพิ่มขึ้น เพราะการศึกษาพัฒนาการแข่งขันความรู้ด้านวิชาการมากกว่าปลูกฝังระเบียบวินัยและคุณธรรมให้แก่บุคคล สถาบันต่าง ๆ

ในการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ สถานศึกษา ครู มีอิทธิพลต่อการสร้างคุณธรรมจริยธรรม อย่างมาก โดยเฉพาะทั้งต้านการเป็นแบบอย่าง การอบรมสั่งสอน

เป็นที่ยอมรับกันว่า การศึกษาเป็นกระบวนการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่สำคัญที่สุดเพราะการศึกษาเป็นการสร้างองค์ความรู้แบบยั่งยืน ช่วยกำจัดความไม่รู้ ขจัดความยากจน สร้างทักษะชีวิตทำให้ครอบครัวและชุมชนเข้มแข็ง ช่วยรักษาวัฒนธรรม ประเพณีและสิ่งแวดล้อมให้ดำรงอยู่ ประเทศชาติจะพัฒนาให้มีความเจริญรุ่งเรืองทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองไม่ได้เลย ถ้าหากประชากรของประเทศขาดการพัฒนาด้านการศึกษา ดังความเห็นของพระพรหมคุณาภรณ์เมื่อครั้งยังดำรงสมณศักดิ์เป็นพระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต) ได้กล่าวถึงความสำคัญของการศึกษาไว้ว่า การศึกษาเป็นกระบวนการพัฒนามนุษย์ ซึ่งอาจมองได้สองทาง คือ ในแง่ของทฤษฏีตะวันตกจะมองมนุษย์ในฐานะทรัพยากร คือ มองมนุษย์ว่าเป็นทุนเป็นปัจจัยเพื่อนำมาพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม แต่ถ้ามองในแง่พระพุทธศาสนาแล้วจะมองมนุษย์ในฐานะที่เป็นคนมีศักดิ์ศรี มีชีวิต มีจุดมุ่งหมายของชีวิต มีความสุข มีอิสรภาพ มีความดีงามในชีวิต ( พระธรรมปิฎก[ ป.อ.ปยุตฺโต ], 2542 : 3 ) ซึ่งสอดคล้องกับพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ( ฉบับที่ 2 ) พุทธศักราช 2545 ที่ได้กำหนดไว้ว่า การศึกษาเป็นเครื่องมือสำคัญในการพัฒนามนุษย์เพื่อพัฒนาประเทศ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญที่สุดในการสร้างสรรค์ความเจริญก้าวหน้า และแก้ปัญหาต่าง ๆ ในสังคม การศึกษาจึงเป็นกระบวนการเรียนรู้เพื่อความเจริญงอกงามของบุค และสังคมโดยการถ่ายทอดความรู้ การฝึกอบรม การสืบสานทางวัฒนธรรม

นอกจากนี้พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติฉบับดังกล่าวได้กำหนดความมุ่งหมายและหลักการในการจัดการศึกษาไว้ในมาตรา 6 ความว่าการจัดการศึกษาต้องเป็นไปเพื่อพัฒนาคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ทั้งร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และคุณธรรม มีจริยธรรมและวัฒนธรรมในการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข และกำหนดแนวการจัดการศึกษาไว้ในมาตรา 22 ความว่า การจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่าผู้เรียนทุกคนมีความสามารถเรียนรู้และพัฒนาตนเองได้ และถือว่าผู้เรียนสำคัญที่สุด กระบวนการจัดการศึกษาต้องส่งเสริมให้ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติ และเต็มศักยภาพ การจัดการศึกษาต้องเน้นความรู้คู่คุณธรรม เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียนเป็นคนดี เก่ง และมีความสุข อันเป็นคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของการปฏิรูปการศึกษาไทย

จากเหตุผลดังกล่าวเป็นเครื่องชี้ให้เห็นความสำคัญของการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม โดยเฉพาะคุณธรรมพื้นฐาน 8 ประการ ที่มีต่อการพัฒนาคน ซึ่งมีผลต่อไปถึงการพัฒนาประเทศในที่สุด เพราะคุณธรรมจริยธรรมเป็นรากฐานของความเจริญแบบสันติสุขทั้งส่วนตนและส่วนรวม

แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 พุทธศักราช 2550 – 2554 ( ธีระพล อรุณกสิกรและคณะ, 2550 : 28-36 ) ได้กล่าวถึงวิสัยทัศน์ประเทศไทย มุ่งพัฒนาสู่ ‘‘ สังคมอยู่เย็นเป็นสุข ( Green and Happiness Society ) คนไทยมีคุณธรรมนำความรู้ รู้เท่าทันโลก ครอบครัวอบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง สังคมสันติสุข เศรษฐกิจมีคุณภาพ เสถียรภาพและเป็นธรรม” นอกจากนั้นยังได้กำหนดไว้ในพันธกิจ ข้อที่ 1 กล่าวว่า พัฒนาคนให้มีคุณภาพ คุณธรรมนำความรู้ รู้อย่างเท่าทัน มีสุขภาพที่ดี อยู่ในครอบครัวที่อบอุ่น ชุมชนเข้มแข็ง พึ่งตนเองได้ มีความมั่นคงในการดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีภายใต้ดุลยภาพของความหลากหลายทางวัฒนธรรม ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม จากวิสัยทัศน์และพันธกิจ การพัฒนาประเทศไทยตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 10 มุ่งให้คนมีคุณธรรม ในขณะเดียวกันสังคมไทย โดยเฉพาะเด็กและเยาวชนหย่อนยานต่อการปฏิบัติตนให้เป็นไปตามคุณลักษณะที่พึงประสงค์ด้านคุณธรรม จริยธรรม

จากปัญหาดังกล่าว โรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการพัฒนาการศึกษาให้สอดคล้องกับความต้องการในการพัฒนาด้านคุณธรรมจริยธรรม คุณธรรม 8 ประการ

อนึ่ง จากการรายงานคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนบ้านไสส้าน ปีการศึกษา 2549 ( SAR ) เปรียบเทียบกับปีการศึกษา 2548 มาตรฐานด้านผู้เรียน มาตรฐานที่ 1 ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม เปรียบเทียบรายตัวบ่งชี้ มีข้อเปรียบเทียบ ดังนี้

ตารางที่ 1 เปรียบเทียบการประเมินมาตรฐานด้านผู้เรียน มาตรฐานที่ 1 ปีการศึกษา 2548 - 2549

มาตรฐาน/ตัวบ่งชี้

ผลการประเมิน ระดับคุณภาพ / ร้อยละ

มาตรฐาน / ตัวบ่งชี้

ปีการศึกษา 2548

ปีการศึกษา 2549

มาตรฐานที่ 1 ผู้เรียนมีคุณธรรมจริยธรรม

ตัวบ่งชี้ที่ 1 มีวินัย มีความรับผิดชอบ

ตารางที่ 1 เปรียบเทียบการประเมินมาตรฐานด้านผู้เรียน มาตรฐานที่1 ปีการศึกษา 2548 -2549 (ต่อ)

ผลการประเมิน ระดับคุณภาพ / ร้อยละ

มาตรฐาน / ตัวบ่งชี้

ปีการศึกษา 2548

ปีการศึกษา 2549

ตัวบ่งชี้ที่ 2 มีความซื่อสัตย์สุจริต

ตัวบ่งชี้ที่ 3 มีความกตัญญูกตเวที

ตัวบ่งชี้ที่ 4 มีความเมตตากรุณา

ตัวบ่งชี้ที่ 5 ประหยัด

ตัวบ่งชี้ที่ 6 มีมารยาท

ตัวบ่งชี้ที่ 7 ร่วมกิจกรรมประเพณีชุมชน

จากตารางเปรียบเทียบการประเมินมาตรฐานด้านผู้เรียน มาตรฐานที่ 1 ราย ตัวบ่งชี้ ปีการศึกษา 2548 - ปีการศึกษา 2549 พบว่า ร้อยละ / คุณภาพด้านคุณธรรม จริยธรรม จากการประเมินปีการศึกษา 2549 ลดลงจากปีการศึกษา 2548 ( โรงเรียนบ้านไสส้าน, 2549 : 23 )

นอกจากผลการประเมิน มาตรฐานด้านผู้เรียน รายงานคุณภาพการศึกษา ( SAR ) เปรียบเทียบกับปีการศึกษา 2548 – 2549 แล้ว ผลจากการวิเคราะห์ Swot เพื่อจัดทำแผนพัฒนาการศึกษา ยังพบว่า นักเรียนโรงเรียนบ้านไสส้าน มีจุดด้อยในเรื่องคุณธรรม จริยธรรม โดยเฉพาะคุณธรรม ด้าน การประหยัด ความซื่อสัตย์ การมีวินัย ความสุภาพ ความสะอาด ความสามัคคี ความมีน้ำใจ ค่อนข้างน้อย นอกจากนั้นยังพบว่าครูบางส่วนยังจัดกิจกรรมการเรียนการสอนสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมน้อย อีกทั้ง ครูบางส่วนไม่ให้ความสำคัญของคุณธรรมจริยธรรม

( โรงเรียนบ้านไสส้าน, 2548 : 12 )

จากผลการประเมินและผลการวิเคราะห์ SWOT โรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 จึงได้ดำเนินการจัดทำโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้เป็นผู้ที่มีคุณธรรมจริยธรรม มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์ คือ รู้จักประหยัด มีความซื่อสัตย์ มีวินัย มีความสุภาพ รักความสะอาด มีความสามัคคีในหมู่คณะ มีน้ำใจต่อผู้อื่น มีจิตสาธารณะ เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน โดยได้ประเมินความก้าวหน้า รวมทั้งศึกษาปัญหา และอุปสรรคในการดำเนินโครงการเป็นระยะตลอดมา

ด้วยเหตุผลและความสำคัญดังกล่าว ผู้ประเมินจึงได้ดำเนินการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ เพื่อต้องการทราบบริบทหรือสภาพแวดล้อม

1. เพื่อประเมินบริบทของโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8

2. เพื่อประเมินปัจจัยในการดำเนินงานของโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้าน

คุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

3. เพื่อประเมินกระบวนการของโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม

8 ประการของนักเรียน

4. เพื่อประเมินผลผลิตของโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8

4.1 เพื่อประเมินผลสัมฤทธิ์ ทัศนคติ และพฤติกรรมที่แสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ

4.2 เพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรม

การแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

4.3 เพื่อประเมินความพึงพอใจของครู ต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

การประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมนักเรียน ของโรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อการประเมินโครงการ ดังนี้

1. ได้ข้อมูลพื้นฐานและสารสนเทศในการนำไปใช้ในการจัดทำแผนงาน โครงการและกิจกรรมพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ในปีต่อไป

2. ใช้เป็นเอกสารให้ผู้บริหารสถานศึกษา ครู ได้ทราบถึงผลการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการประเมินโครงการอื่น ๆ

3. ผู้รับผิดชอบโครงการ ครู ได้มีแนวทางในการจัดทำโครงการและประเมินโครงการในงานบริหารวิชาการ งานบริหารกิจการนักเรียนและชุมชนสัมพันธ์ และด้านอื่น ๆ

4. ครูได้มีแนวทางในการจัดกิจกรรมพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมตามแนวการปฏิรูป ทั้งอุปสรรคและสิ่งที่ส่งเสริมการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน

5. นักเรียนมีความรู้ ทัศนคติ พฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ และนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ปฏิบัติตนอยู่ร่วมกับสังคมได้อย่างมีความสุข

6. เพื่อใช้เป็นแนวทางสำหรับการส่งเสริมคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียนต่อไป

1. เป็นการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ ของนักเรียน โรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 ในปีการศึกษา 2550

2. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง

ประชากรที่ใช้ในการประเมินครั้งนี้มีจำนวนทั้งสิ้น 295 คน ประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 7 คน ผู้รับผิดชอบโครงการและครูจำนวน 16 คน นักเรียนช่วงชั้นที่ 2 นักเรียนช่วงชั้นที่ 3 จำนวน 172 คน ผู้ปกครองนักเรียน กรรมการสถานศึกษา จำนวน 100 คน

กลุ่มตัวอย่าง การประเมินโครงการครั้งนี้ ใช้ประชากรที่เป็นผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้รับผิดชอบโครงการ ครู นักเรียน ผู้ปกครองนักเรียนช่วงชันที่ 2 และ3 กรรมการสถานศึกษา จำนวนทั้งสิ้น 223 คน ดังนี้

2.1 ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 7 คน

2.2 ผู้รับผิดชอบโครงการ ครู จำนวน 16 คน

2.3 นักเรียนช่วงชั้นที่ 2 นักเรียนช่วงชั้นที่ 3 จำนวน 120 คน

2.4 ผู้ปกครองนักเรียน กรรมการสถานศึกษาจำนวน 80 คน

3. ประเด็นการประเมิน

ประเด็นการประเมิน ได้แก่ ประเด็นการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน 4 ประเด็น ดังนี้

3.1 ประเด็นบริบทของโครงการ

3.1.1 ระดับความจำเป็นของโครงการ

3.1.2 ระดับความเหมาะสมของโครงการ

3.1.3 ระดับความเป็นไปได้ของโครงการ

3.1.4 ระดับความเหมาะสมของกิจกรรม

3.2. ประเด็นปัจจัยของโครงการ

3.2.1 ระดับความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

3.2.2 ระดับการปฏิบัติกระบวนการบริหารการจัดกิจกรรมพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

3.2.3 ระดับความเหมาะสมของแผนงาน โครงการ

3.3 ประเด็นกระบวนการของโครงการ

3.3.1 ระดับความพึงพอใจต่อรูปแบบกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

3.3.2 ระดับความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

3.4 ประเด็นผลผลิตของโครงการ

3.4.1 ระดับความรู้เชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

3.4.2 ระดับทัศนคติและพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

3.4.3 ระดับความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

3.4.4 ระดับความพึงพอใจของครูต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

4. การประเมินครั้งนี้มีวิธีการและขั้นตอน ดังนี้

4.1 ประเมินด้านบริบทของโครงการ โดยสอบถามผู้ทรงคุณวุฒิ เกี่ยวกับความจำเป็น ความเหมาะสม ความเป็นไปได้ของโครงการและความเหมาะสมของกิจกรรม

4.2 ประเมินด้านปัจจัยของโครงการโดยการสอบถามผู้รับผิดชอบโครงการ ครู เกี่ยวกับความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ กระบวนการบริหารการจัดการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมและความเหมาะสมของแผนงานโครงการ

4.3 ประเมินด้านกระบวนการของโครงการ โดยการสอบถามผู้รับผิดชอบโครงการ ครู เกี่ยวกับรูปแบบกิจกรรมที่ส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการและความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม

4.4 ประเมินด้านผลผลิตของโครงการ โดยการทดสอบนักเรียนด้านความรู้เชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการ สอบถามทัศนคติและพฤติกรรมเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้าน

คุณธรรม 8 ประการ สอบถามความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน สอบถามความพึงพอใจของครูต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

5. เครื่องมือที่ใช้ในการประเมิน

การประเมินโครงการครั้งนี้ใช้เครื่องมือในการประเมิน 7 ฉบับ ดังนี้

5.1 ด้านบริบท

5.1.1 แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ เกี่ยวกับความต้องการและความจำเป็นของการดำเนินโครงการ

5.1.2 แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับความเหมาะสมและเป็นไปได้ใน

5.2.3 แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับความเหมาะสมของกิจกรรมที่ใช้ในการดำเนินการพัฒนา

5.2 ด้านปัจจัย

5.2.1 แบบสอบถามครูสอบถามความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพื่อพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

5.2.2 แบบสอบถามความคิดเห็นระดับปฏิบัติด้านกระบวนการบริหารการจัดการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ

5.2.3 แบบสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับความเหมาะสมของแผนงาน โครงการ

5.3 ด้านกระบวนการ

5.3.1 แบบสอบถามความพึงพอใจของครูต่อกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

5.3.2 แบบสอบถามความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

5.4 ด้านผลผลิต

5.4.1 แบบทดสอบความรู้เชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

5.4.2 แบบประเมินทัศนคติและพฤติกรรมเชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

5.4.3 แบบประเมินความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรมด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

5.4.4 แบบประเมินความพึงพอใจของครู ต่อพฤติกรรมการแสดงออกเชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

การประเมินครั้งนี้ไม่สามารถใช้ประชากร กลุ่มตัวอย่างนักเรียนช่วงชั้นที่ 1 และระดับอนุบาลได้เพราะนักเรียนยังไม่สามารถเข้าใจในข้อคำถาม

การประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ โรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 ครั้งนี้ ผู้ประเมินได้ใช้รูปแบบการประเมินแบบซิปป์ โมเดล ( CIPP MODEL ) เป็นแบบอย่างทางความคิดสำหรับแนวทางในการเก็บรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อประเมินผลตามวัตถุประสงค์ของการประเมินโครงการโดยมีรายละเอียด ดังนี้

1. บริบทของโครงการ ( Context : C )

2. ปัจจัยเบื้องต้นของโครงการ ( Input : I )

3. กระบวนการของการดำเนินงาน ( Process : P )

4. ประเมินผลผลิต ( Product : p )

ดังภาพประกอบ ที่ 1

บริบท ( C )

ปัจจัยเบื้องต้น ( I )

กระบวนการ ( P )

ผลผลิต ( p )

- ความจำเป็นของโครงการ

- ความเหมาะสมของโครงการ

- ความเป็นไปได้ของโครงการ

- ความเหมาะสมของกิจกรรม

- ด้านความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนคุณธรรมจริยธรรม

- ด้านกระบวนการบริหารการจัดการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม

- ความเหมาะสมของแผนงาน โครงการ

- รูปแบบกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม

- ความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม

- ความรู้เชิงคุณธรรมจริยธรรม 8 ประการของนักเรียน

- ทัศนคติและพฤติกรรมเชิงคุณธรรมจริยธรรมของนักเรียน

- ความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรมการแสดงออกด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

- ความพึงพอใจของครูต่อพฤติกรรมการแสดงออกด้านคุณธรรม 8 ประการของนักเรียน

ภาพประกอบที่ 1 กรอบแนวคิดในการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมของนักเรียน

ตาราง ที่ 2 กรอบแนวคิดในการประเมินโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ

- มีความจำเป็นอยู่ในระดับมากหรือx≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

1.ความจำเป็นของโครงการ

1. เพื่อประเมินบริบทของโครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียนด้านคุณธรรม 8 ประการ

2. ความเหมาะสม ของโครงการ

-มีความเหมาะสมในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- มีความเป็นไปได้ในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- มีระดับความเหมาะสมอยู่ในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- แบบสอบถามผู้ทรงคุณวุฒิ ( A)

- แบบสอบถามผู้ทรงคุณวุฒิ ( A)

- แบบสอบถามผู้ทรงคุณวุฒิ ( A)

- แบบสอบถามผู้ทรงคุณวุฒิ ( A)

3.ความเป็นไปได้ของโครงการ

4.ความเหมาะสมของกิจกรรม

- ครูมีความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สอดแทรกคุณธรรมจริยธรรม ในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

2. เพื่อประเมินปัจจัยด้านการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม

1.ความเข้าใจในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนคุณธรรมจริยธรรม

- ครู

- ครู

- ครู

- แบบสอบถามครู(B)

- แบบสอบถามครู(B)

( B ) x

2. กระบวนการบริหารจัดการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรม

- มีกระบวนการบริหารจัดการที่เอื้อต่อการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมปฏิบัติอยู่ในระดับมาก หรือx≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

3. ความเหมาะสมของแผนงานโครงการ

-โครงการมีความเหมาะสม

อยู่ในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

ตารางที่ 2 ( ต่อ )

1. รูปแบบการจัดกิจกรรมส่งเสริมคุณธรรมจริยธรรม

3. เพื่อประเมินกระบวนการดำเนินงานของโครงการ

2. ความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้

- การจัดกิจกรรมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากหรือx≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- ครูมีระดับการปฏิบัติงานอยู่ในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- ครู

- ครู

- แบบสอบถามครู (C1 )

- แบบสอบถามครู( C 2 )

4. เพื่อประเมินผลผลิตของโครงการ

- นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจ เชิงคุณธรรมจริยธรรมไม่น้อยกว่า

1. ความรู้เชิงคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ

ร้อยละ 75

- นักเรียนมีทัศนคติและพฤติกรรมเชิงคุณธรรมจริยธรรมครบ 8 ด้านอยู่ในระดับมากหรือx≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

2. ทัศนคติและพฤติกรรมเชิงคุณธรรมจริยธรรม

ด้านคุณธรรม 8 ประการ

3. ความพึงพอใจของผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษาต่อพฤติกรรมการแสดงออกของนักเรียนด้านคุณธรรม 8 ประการ

- ผู้ปกครอง / กรรมการ

สถานศึกษา มีความพึงพอใจในพฤติกรรมนักเรียนในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

-นัก

-นัก

- ผู้ปก

-แบบวัดความรู้นักเรียน ( D 1 )

- แบบสอบถามนักเรียน( D1 )

- แบบสอบถามผู้ปกครอง กรรมการสถานศึกษา ( D2 )

ตารางที่ 2 ( ต่อ )

4. เพื่อประเมินผลผลิตของโครงการ

4. ความพึงพอใจของครู ต่อพฤติกรรมการแสดงออกของนักเรียน

8 ประการ

- ครู มีความพึงพอใจในพฤติกรรมนักเรียนในระดับมากหรือ x≥ 3.50 จากมาตรวัด 5 ระดับ

- ครู

- แบบสอบถามครู

1. การประเมินโครงการ หมายถึง กระบวนการที่ช่วยตัดสินใจ เป็นเครื่องมือที่ช่วยควบคุมดำเนินงานให้มีประสิทธิภาพ หลีกเลี่ยงและขจัดปัญหาที่เกิดขึ้น ผลจากการประเมินจะเป็นข้อมูลในการตัดสินใจดำเนินการต่อ หรือยกเลิก การประเมินครั้งนี้ใช้รูปแบบของ ซิปป์ โมเดล

2. การประเมินบริบท หมายถึง การประเมินก่อนที่จะลงมือดำเนินการโครงการใด ๆ มีจุดมุ่งหมาย เพื่อกำหนดหลักการและเหตุผล รวมทั้งเพื่อการพิจารณาความจำเป็นที่จะต้องจัดทำโครงการดังกล่าว การชี้ประเด็นปัญหา ตลอดจนการพิจารณาความเหมาะสมของเป้าหมายของโครงการ

3. ปัจจัยเบื้องต้น หมายถึง องค์ประกอบพื้นฐานที่จำเป็น เพื่อใช้เป็นสิ่งสนับสนุนในการดำเนินโครงการ ซึ่งประกอบด้วย บุคลากร งบประมาณ การบริหารจัดการ อาคารสถานที่ วัสดุ อุปกรณ์

4. กระบวนการ หมายถึง กระบวนการที่นำมาใช้ในการพัฒนาคุณธรรม จริยธรรมของผู้เรียน โรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2 คือ รูปแบบการจัดกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

5. ผลผลิต หมายถึง ครูใช้เทคนิคการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่สอดแทรกคุณธรรม จริยธรรมอย่างหลากหลาย นักเรียนมีคุณธรรมจริยธรรม ด้านคุณธรรม 8 ประการ มีความสนใจใฝ่รู้เพิ่มขึ้น

6. คุณธรรม 8 ประการ หมายถึง คุณธรรมที่กระทรวงศึกษาธิการประกาศเป็นนโยบายเร่งรัดการปฏิรูปการศึกษา โดยยึดคุณธรรม นำความรู้ ประกอบด้วย ความขยัน การประหยัด ความซื่อสัตย์ การมีวินัย ความสุภาพ ความสะอาด ความสามัคคี และความมีน้ำใจ

7. ความขยัน หมายถึง ความตั้งใจเพียรพยายาม ทำหน้าที่การงานอย่างต่อเนื่องสม่ำเสมอ อดทน ความขยันต้องปฏิบัติควบคู่กับการใช้สติปัญญาแก้ปัญหาจนเกิดผลสำเร็จ

8. การประหยัด หมายถึง การรู้จักเก็บออมถนอมใช้ทรัพย์สิน สิ่งของแต่พอควร พอประมาณให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า ไม่ฟุ่มเฟือย ฟุ้งเฟ้อ

9. ความซื่อสัตย์ หมายถึง ความประพฤติตรง ไม่เอนเอียง ไม่มีเล่ห์เหลี่ยม มีความจริงใจ ปลอดจากความรู้สึกลำเอียง หรืออคติ

10. การมีวินัย หมายถึง การยึดมั่นในระเบียบแบบแผน ข้อบังคับ หรือข้อปฏิบัติ ซงมีทั้ง

11. สุภาพ หมายถึง เรียบร้อย อ่อนโยน ละมุนละม่อม มีกิริยามารยาทที่ดีงาม มีสัมมา

12. ความสะอาด หมายถึง ปราศจากมัวหมองทั้งกาย ใจ และสภาพแวดล้อม ความผ่องใส

13. สามัคคี หมายถึง ความพร้อมเพรียงกัน ความกลมเกลียวกัน ความปรองดองกัน ร่วม

14. มีน้ำใจ หมายถึง ความจริงใจไม่เห็นแก่เพียงตนเอง หรือเรื่องของตัวเองแต่เห็นอกเห็นใจ

15. โรงเรียน หมายถึงโรงเรียนบ้านไสส้าน อำเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2

16. บุคลากร หมายถึง ผู้บริหารสถานศึกษา ครู และบุคลากรทางการศึกษาของโรงเรียนบ้านไสส้าน

17. นักเรียน หมายถึงนักเรียนที่กำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียนบ้านไสส้าน อาเภอทุ่งสง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครศรีธรรมราช เขต 2

18. โครงการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมนักเรียน ด้านคุณธรรม 8 ประการ หมายถึง วิธีส่งเสริม ปรับปรุง การกระทำที่ถูกต้องหรือส่งเสริมความประพฤติที่เหมาะสมทั้งต่อตนเองและส่วนร่วมให้ดีขึ้นเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข

19. ยอดคนดี หมายถึงนักเรียนโรงเรียนบ้านไสส้านที่ผ่านเกณฑ์การคัดเลือกตามคุณลักษณะที่กำหนด

20. กรรมการสถานศึกษา หมายถึงกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนบ้านไสส้าน