เรื่อง  สังคมไทยกับธัมมวิจัย

คำว่า “ ธัมมวิจัย ”  เป็นคำศัพท์ทางพระพุทธศาสนา  มาจากคำภาษาบาลี  ว่า  ธัมมวิจยะ  แปลว่า  การสอดส่องเลือกเฟ้นธรรม  การวิจัยธรรม  เป็นตัวปัญญาที่ทำให้เกิดความรอบรู้ตามที่เป็นจริง 

ธัมมวิจัยจึงเป็นหลักความเชื่อที่เป็นสัจธรรม  เพราะเป็นกระบวนการแสวงหาความรู้ที่เข้าถึงความจริง เกี่ยวกับเรื่องราวหรือเหตุการณ์ต่างๆ  การศึกษาเปรียบเทียบเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นแล้วในอดีต  ผลของเหตุการณ์นั้นๆอย่างรอบคอบทุกแง่ทุกมุม  แล้วนำมาสร้างเป็นทฤษฎีหรือองค์ความรู้เพื่อใช้พิจารณาตัดสินใจ  ว่าสิ่งใดควรทำหรือไม่ควรทำ  ความเชื่อใดๆ  หรือการการกระทำใดๆที่ใช้หลักธัมมวิจัยเป็นพื้นฐานจึงเป็นวิชชา  ที่ขจัดเสียซึ่งความมืดจากอวิชชาให้หมดสิ้นไป  ย่อมก่อให้เกิดคุณทั้งต่อตนเอง  สังคมและประเทศชาติและโลกได้   

            สังคมไทยมีสื่อส่วนใหญ่ที่ขาดธัมมวิจัยแต่เป็นธัมมวิจารณ์

            คำว่า “ ธัมมวิจารณ์ ” ไม่มีบัญญัติในพจนานุกรมไทยฉบับราชบัณฑิตยสถาน  แต่เป็นการสร้างคำใหม่โดยนำคำ 2 คำ คือ  ธรรม+วิจารณ์

            คำว่า “ ธรรม ”    เป็นคำบาลี  แปลว่า  คุณความดี ความจริง

คำว่า “ วิจารณ์ ”  มาจากคำบาลีว่า วิจาน, วิจาระนะ, วิจาน หมายถึง ให้คําตัดสินสิ่งที่เป็นศิลปกรรมหรือวรรณกรรม โดยผู้มีความรู้ควรเชื่อถือได้ ว่ามีค่าความงาม ดีอย่างไร หรือมีข้อขาดตกบกพร่องอย่างไรบ้าง

คำว่า  ธัมมวิจารณ์  หมายถึงการนำเสนอข้อมูลที่เป็นความจริง  ความรู้สึกนึกคิด  ความเชื่อหรือการตัดสินใจ  มีลักษณะที่มองความจริงอย่างผิวเผินไม่มองอย่างรอบคอบทุกแง่ทุกมุม  หรืออาจเป็นข่าวเล่าลือต่อกันมาจากคนหมู่มาก  หรือความรู้  หรือทัศนคติที่ตนมีต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งมาเป็นเครื่องตัดสินว่าสิ่งใดผิดสิ่งใดถูก    เมื่อผู้บริโภคข่าวสารได้ยิน  ได้ฟังการนำเสนอเช่นนี้ซ้ำๆบ่อยๆ  แล้วก็ปักใจเชื่อ

สังคมไทยมักได้รับข่าวสารจากสื่อต่างๆมากมาย  ไม่ว่าจะเป็น  จากผู้ประกาศข่าว  ภาพข่าวนักวิชาการ  ละครโทรทัศน์  อินเตอร์เนต  วิทยุชุมชน  หรือข้อความ sms จากผู้ชมทางบ้าน  ซึ่งข้อมูลเหล่านั้นมีอิทธิพลต่อผู้รับรู้ข่าวสารเป็นอย่างมากโดยเฉพาะต่อค่านิยมของคนไทย  เพราะระบบการศึกษาไทยในอดีตได้ปลูกฝังให้นักเรียนเชื่อฟังครูหรือนักวิชาการเป็นหลัก  วางใจในความรู้และสติปัญญาของครู  มากกว่าการที่จะไปแสวงหาความรู้ความจริงจากประสบการณ์ของตนเอง  ดังนั้นจึงไม่ส่งเสริมให้คนไทยมีแนวความคิดแบบนักวิทยาศาสตร์  ซึ่งจะไม่เชื่อใคร  หรือทฤษฎีใดง่ายๆจนกว่าจะได้พิสูจน์ให้เห็นจริงซ้ำๆหลายๆครั้ง  จนแน่ใจว่าความรู้หรือความเชื่อนั้นไม่ผิดพลาดคลาดเคลื่อน

 

เพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจแจ่มชัด  ว่าการนำเสนอข้อมูลแบบซ้ำๆซากๆเพียงด้านเดียว  มีอิทธิพลต่อค่านิยมและปฏิกริยาตอบสนองของคนบางกลุ่มในสังคม  ดังตัวอย่าง  การนำเสนอของสื่อจากรายการทางทีวี  ที่มีข้อมูลเป็นลักษณะเป็นธัมมวิจารณ์  2  ประเด็น  คือ

1.  นักข่าวหลายคนมีการตั้งประเด็นสนทนาหรือคำพูดยั่วยุในเชิงแบ่งแยก  แบ่งฝักแบ่งฝ่าย  หรือแสดงอาการสะใจอย่างเห็นได้ชัดเมื่อเห็นฝ่ายตรงข้ามกับตนเพลี่ยงพล้ำ   เช่น  การตั้งประเด็นว่าคนชนบทเลือกรัฐบาล  คนกรุงเทพล้มรัฐบาล  คำถามเช่นนี้ไม่สร้างสรรค์  ไม่เป็นประโยชน์แก่ผู้บริโภค  และยังก่อให้เกิดความแตกแยกในหมู่ชน  ยั่วยุให้หมู่ชนเมืองให้ไม่เคารพการตัดสินใจของคนชนบท  และเมื่อบริโภคข้อมูลเช่นนี้บ่อยๆซ้ำๆซากๆ  จะเป็นการทำให้คนบางกลุ่มคล้อยตามค่านิยมเช่นนี้ได้  ดังวิกฤตที่เห็นความแตกแยกเป็นกลุ่มสีต่างๆในปัจจุบัน

2.  วันที่ 30 เมษายน  2552 เวลา 21.00 น. รายการทีวีรายการหนึ่ง จากสถานีโทรทัศน์ช่องไทยพีบีเอส  หรือทีวีสาธารณะ  พูดเรื่องเพศศึกษากับการก้าวย่างอย่างเข้าใจวัยรุ่น  มีการนำเสนอในลักษณะว่าพ่อแม่ส่วนใหญ่เป็นคนหัวโบราณ  ไม่เข้าใจวัยรุ่น  วัยรุ่นอยากรู้เรื่องเพศ  อยากรู้จักศัพท์แปลกๆ  อยากมีเพศตรงข้ามมาสนใจ  อยากมีเพศสัมพันธ์  และไม่รู้วิธีป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์  พ่อแม่หัวโบราณจิตใจคับแคบไปเห็นลูกชายสนใจเรื่องเพศแล้วทำโทษ  หลักสูตรเพศศึกษาจึงต้องสนองตอบความต้องการของเด็ก  และยังมีคำตอบว่า  ดีนะที่มีหลักสูตรเพศศึกษา  เด็กจะได้รู้เท่าทันเรื่องเพศ 

รายการนี้นำเสนอข้อมูลในเชิงธัมมวิจารณ์  คือนำความรู้สึกนึกคิดขององค์กรใดองค์กรหนึ่งมานำเสนอ  เป็นการวิจัยที่มองปัญหาด้านเดียว  มิได้มองให้รอบคอบทุกด้าน  คือมองแต่ปัญหาทางโลก  จึงได้ชี้ให้เห็นคุณของเรื่องเพศ  และพยายามพูดซ้ำๆซากๆว่า  เด็กตั้งครรภ์ก่อนวัยอันสมควร  เด็กติดเชื้อเอชไอวี  เพราะไม่รู้เท่าทันเรื่องเพศ  แต่ไม่ได้มองปัญหาทางธรรม  คือเมื่อเด็กมีเพศสัมพันธ์แล้วมีผลอะไรตามมาบ้าง  ทั้งทางด้านร่างกาย  อารมณ์  สังคม 

ดังนั้นการมองปัญหาเพียงด้านจนเดียว  จึงเป็นเหตุให้องค์กรเหล่านี้พยายามเข้ามามีบทบาทในการจัดการศึกษา  และโน้มน้าวให้กระทรวงศึกษาธิการเห็นความจำเป็นที่ต้องบรรจุวิชาเพศศึกษาแบบฝรั่ง ให้แก่นักเรียน  นักศึกษาทุกระดับชั้น         

สิ่งที่ผู้เขียนอยากจะนำเสนอข้อมูลอีกด้านหนึ่งก็คือ  ในฐานะที่เป็นครู  ได้สัมผัสกับปัญหาโดยตรง  ได้มองเห็นอันตรายอันล้ำลึกที่ซ่อนอยู่จากการที่เด็กเยาวชนมีค่านิยมการมีเพศสัมพันธ์  ก็คือเด็กจะหมกมุ่นครุ่นคิดแต่เรื่องรักๆใคร่ๆ  จนไม่มีสมาธิที่จะเรียนรู้วิชาการใดๆ  ไม่รับผิดชอบกิจกรรมที่ครูมอบหมาย  มีความวิตกกังวล  ซึมเศร้า  เคร่งเครียด  บางคนถึงกับคิดสั้นฆ่าตัวตายเมื่อผิดหวัง  ไม่มีวินัยในการทำงาน  เรียนไม่จบ   โดยเฉพาะนักศึกษาอาชีวะที่เป็นวัยหัวเลี้ยวหัวต่อ มักอยู่ตามหอพัก  ห่างไกลจากผู้ปกครองจะมีพฤติกรรมในทางชู้สาวมากกว่าระดับพื้นฐาน  แต่ละปีจะมีนักศึกษาลาออกกลางคันปีละ  35-40 %  เนื่องจากไม่ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน  เป็นการสูญเปล่าทางการศึกษา  และเป็นภาระของพ่อแม่และสังคม  และเมื่อเป็นผู้ใหญ่จะมีแนวโน้มที่จะสับสนจนแยกไม่ออก  ระหว่างความสัมพันธ์ทางเพศและความสัมพันธ์กับคนครอบครัว  จนยากที่จะดำเนินชีวิตครอบครัวได้อย่างเป็นปกติสุข

            สังคมไทยมีค่านิยมที่ถูกต้องในการสอนเรื่องเพศมาช้านาน  เพราะได้นำหลักธัมมวิจัยซึ่งเป็นหลักคำสอนสำคัญในพระพุทธศาสนามาเป็นบรรทัดฐานในการอบรมเยาวชน  มิให้ชิงสุกก่อนห้ามเพราะจะเกิดทุกข์เกิดโทษในภายหลัง  ดังนั้นถ้าสื่อจะนำเสนออะไร  ก็ควรมองปัญหาให้รอบคอบรอบด้าน  มิฉะนั้นอาจได้ไม่คุ้มเสีย

            บทความเรื่องนี้  ผู้เขียนในฐานะผู้บริโภคสื่อ  และมีฐานะเป็นผู้ปกครอง  เป็นครู  อยากจะสะท้อนให้สื่อและผู้ที่เกี่ยวข้องกับวงการศึกษาได้รู้เท่าทัน  และสร้างสรรค์รายการที่ให้ความรู้  ความจริงที่มีประโยชน์  แก่ผู้บริโภค  และที่สำคัญข้อมูลนั้นควรเป็นธัมมวิจัย  ซึ่งจะสร้างสรรค์สังคมไทยให้เป็นสังคมอุดมปัญญา  มีใจเป็นกลางสามารถยอมรับฟังความคิดเห็นของกลุ่มคน  ที่มีความคิดเห็นที่แตกต่างได้  โดยไม่รู้สึกแตกแยก  ซึ่งจะเป็นคุณโดยฝ่ายเดียว  ไม่มีโทษ  สมดังเป็นเมืองพุทธ  เมืองแห่งผู้รู้  ผู้ตื่น  ผู้เบิกบาน

 

         กระจกเงา
                         1  พฤษภาคม  2552