เรื่องสารคดีตามรอยพระพุทธเจ้า

3.      เรื่องต่อไป เราคิดว่าเป็นเรื่องที่น่ายินดีของปีพุทธศักราชเก่าและใหม่   เราคิดว่า เป็นสาระที่จะมีแต่เรื่องราวที่สบายใจ เพราะในการมองของหนังสือพิมพ์ดี เห็นสิ่งที่ดี ๆ งาม  ๆ น่าชื่นใจ  นั่นคือเรื่องราวของพระพุทธศาสนาในอินเดีย จากการปรากฏของสารคดีเรื่องยิ่งใหญ่คือ“ตามรอยพระพุทธเจ้า”ซึ่งเป็นผลงานของคนที่เรามีความภูมิใจยกย่องไว้เป็นอย่างสูง 2 คนคือ  ชนินทร์ ชมะโชติ  ผู้มีประสบการณ์ทำงานสารคดีมาตลอดชีวิต เจ้าของบริษัท พาโนราม่า เวิลไวด์ (Panorama Worldwide)            แล้วร่วมกับ  ลักษณา   จีระจันทร์ บุคคลที่เรามีความภาคภูมิใจยกย่องไว้อย่างสูงเป็นคนที่ 2  พร้อมทีมงานที่มีความสามารถและความศรัทธาอย่างยอดเยี่ยม สร้าง สารคดีตามรอยพระพุทธเจ้าขึ้นมา และปรากฏทางจอแก้วเป็นครั้งแรกที่ อสมท. ช่อง 9 เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน 2548  ลำดับนั้นก็ได้สร้างความประทับใจอันยิ่งใหญ่แด่ชาวไทยทั่วประเทศ สมควรคำยกย่องว่า  สารคดีแห่งศตวรรษ เลยทีเดียว

และเนื้อหาในสารคดีนี้ที่สำคัญก็คือ ได้สร้างความรู้สึกที่ร่วมกันในการตามรอยพระพุทธเจ้า บรมศาสดา ที่เคารพบูชาของพวกเราชาวพุทธ และมีความประทับใจในการนำพาไปพบการกลับฟื้นคืนมาของพระพุทธศาสนาในประเทศอินเดีย  โดยเริ่มตั้งแต่การต่อสู้ของ สมาคมมหาโพธิ์ นำโดย อนาคาริกธรรมปาละ  จนที่สุดสามารถตกลงกับพวกมหันต์ที่ครอบครองพุทธคยาอยู่  เป็นเหตุให้ชาวพุทธได้มีโอกาสเข้าไปในพุทธคยาที่ทรงตรัสรู้ได้  ได้เห็นการเคลื่อนไหวอันน่าประทับใจ  ที่ชาวพุทธเริ่มกลับคืนมาสู่อินเดีย อย่างเปิดเผยเป็นรูปธรรม โดยการนำของ ดร.อัมเบกก้า  ที่ปลดปล่อยประชาชนผู้ต่ำต้อยด้วยระบบชั้นวรรณ ที่ลัทธิฮินดูกำหนด สร้างพันธกรณีให้คนไม่เสมอกันในความเป็นมนุษย์  เหยียดหยามคนส่วนหนึ่งลงไปเป็นชนชั้นผู้เป็นทาส มหาศาล  โดยแอบอ้างอำนาจของพระเจ้าที่ไม่มีตัวตน  จนคนอย่าง ดร.อัมเบกก้า มองว่า เป็นแนวคิดป่าเถื่อนอนารยธรรมอย่างยิ่งของโลก  และได้เห็นแนวทางออกของชีวิตของชนชั้น สว่างไสวด้วยหลักธรรมคำสอนของพระพุทธองค์  ได้ก่อเกิดเมล็ดพืชแห่งพุทธธรรมผุดขึ้นบนแผ่นดินแห่งอินเดียจำนวนมหาศาลแล้ว  สารคดีเปิดเผยว่ามีจำนวนชาวพุทธในอินเดียถึง 50 ล้านคนแล้ว และพวกเขาเหล่านั้นเข้าใจศาสนาพุทธและมีความศรัทธาอย่างแท้จริง  และเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ตามลำดับ  ซึ่งจำนวนนี้ก็พอ ๆ กับประชาชนนชาวไทยในประเทศไทยที่นับถือพระพุทธศาสนาร่วม 60 ล้านคนแล้ว  และเราได้เห็นแนวโน้มที่การพระพุทธศาสนากำลังเจริญรุ่งเรืองขึ้นอย่างรวดเร็วโดยชอบธรรมแล้ว  ซึ่งหมายถึงการกลับมาสู่ชมพูทวีปอีกครั้งหนึ่งของศาสนาพุทธ


และน่าจะเป็นจุดเริ่มต้นที่อินเดียจักได้รำลึกถึงความเป็นชาติมหาอำนาจของอินเดียในยุค อโศกมหาราช  เพราะในยุคนั้นอินเดียเป็นเจ้าโลก และเป็นครั้งหนึ่งครั้งเดียวที่อินเดียเป็นปึกแผ่นแน่นหนามั่นคง เป็นแผ่นดินที่มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มี unity  และยุคอโศกมหาราชก็กำลังจะกลับมา  สร้างความรุ่งเรืองแก่อินเดียอันกว้างใหญ่ เพื่อความเป็นมหาอำนาจอินเดีย  แต่จำเป็นที่อินเดียจะต้องทบทวนเรื่องราวของลัทธิ ความเชื่อต่าง ๆ ที่มีอยู่หลายหลากในอินเดียและล้วนเป็นความเชื่อที่ขัดต่อการสร้างชาติไปสู่ความเป็นมหาอำนาจที่ยิ่งใหญ่ เพราะอินเดียยังคงมีระบบวัฒนธรรมการปกครองที่ล้าหลัง อย่างที่ไม่น่าเชื่อว่ายังมีอยู่ในโลกยุคใหม่ นั่นคือระบบชั้นวรรณะ  ที่มีพฤติกรรมอยู่จริง  ที่สังคมกำหนดให้มีชนชั้น จำนวนมหึมา มีหน้าที่เป็นประดุจทาสรับใช้ของอีกชนชั้นหนึ่ง  คือวรรณทั้ง 4 ยังมีอยู่และกลับคืนมาอย่างสมบูรณ์ในดินแดนอินเดีย  ภายหลังการกลับคืนมาของความเชื่อที่เหลวไหล ตามลัทธิ พราห์มณ์-ฮินดูเดิมยุคก่อนสมัยราชวงศ์เมารยะแห่งอโศกมหาราช ซึ่งเป็นชาวพุทธและสร้างอินเดียทั้งประเทศเป็นดินแดนพุทธ ที่มีความเชื่ออย่างพุทธ  คือ  เชื่อกรรม เป็นพราหมณ์ได้มิใช่เพราะชาติกำเนิด  แต่เป็นเพราะกรรมต่างหาก  ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เสมอไปในหมู่มนุษย์  แม้ขณะปัจจุบัน  อินเดียก็มีความเชื่อที่เหลวไหลอย่างยิ่ง  ที่ไม่น่าที่คนอินเดียจะให้ความนับถือ  เช่น กรณีมีผู้ประกาศตนเป็นพระนารายณ์อวตาร ซึ่งเป็นพระเจ้าสูงสุดของชาวอินเดียองค์หนึ่ง  ซึ่งโดยสามัญสำนึกก็เห็นอยู่แล้วว่าเป็นการหลอกลวง และดูหมิ่นพระเจ้า  แต่มวลชนที่มีพื้นฐานความเชื่องมงายอยู่กลับเชื่อถือสักการะว่าเขาเป็นเทพเจ้าจริง ๆ   และสนับสนุนจนปุถุชนคนธรรมดา ๆ คนนั้น กลายเป็นราชาผู้มั่งคั่ง  นั่นคือ  กรณี ศรีสัตยา ไสบาบา  นักเล่นกลชาวอินเดีย ที่มีชื่อเสียงมาเมื่อประมาณ 20-30 ปีที่ผ่านมาตราบบัดนี้ค่อยซาไป  นักเล่นกลผู้นี้เล่นกลต่าง ๆ หลอกลวงประชาชนชาวอินเดียมาจนถึงทุกวันนี้  แม้กระทั่งคนไทยเราก็ได้ไปรู้เห็น มีการปั้นแต่งหลักฐานเรื่องราวขึ้นมายืนยันอวดอ้างว่า ตนเป็นพระนารายณ์อวตารจริง ๆ เพราะได้ครอบครองแหวนวงเดียวกับที่พระนารายณ์เคยสวมใส่เมื่อ 5000 ปีมาแล้ว ในยุคของพระองค์  แล้วแสดงฤทธิ์ทำท่าว่าสามารถเรียกเอาแหวนวงนี้มาจากอากาศ เอามาอวดคนทั้งหลายให้เห็นจริง ๆ ได้  ซึ่งเป็นการโกหกหลอกลวงมหาประชาชนทั้งหลาย  อย่างไม่มีความชอบธรรมใดใดเลย ไม่ว่าโดยกฎหมายหรือจริยธรรมแห่งศาสนาสากล และแม้รัฐบาลอินเดียก็มิได้เห็นว่าเป็นการหลอกลวงประชาชนแต่อย่างใด   โดยแท้จริงเป็นวิชามายากล นั่นเอง  แต่ในขณะนั้นวิชามายากลหรือเล่นกลนี้ยังไม่แพร่หลายคนจึงเห็นการแสดงของศรีสัตยาไสยบาบาว่าเป็นฤทธิ์ปาฏิหาริย์ของพระเจ้าอยู่ 

 

ตราบกระทั่งวิชาการเล่นกลถูกเปิดเผยและมีการศึกษาเล่าเรียนกันอย่างกว้างขวางขึ้น ความจริงเกี่ยวกับการหลอกลวงโลกโดยมายากลของ  ศรีสัตยา ไสบาบา จึงค่อยเปิดเผยออกมา ลักษณะความเชื่อเหลวไหลเช่นนี้มีมากในยุคก่อนศาสนาพุทธในอินเดีย   เมื่อมีศาสนาพุทธ  ๆ จึงขัดกับผลประโยชน์ทางความเชื่อเรื่องวรรณะ  เพราะแท้จริงศาสนาพุทธก็คือ  การปลดปล่อยทาสให้แก่ประชามหาชนอินเดียมหาศาล นั่นเอง ให้ทุกคนมีอิสรเสรีภาพ และมีความเสมอภาค และภราดรภาพเกิดขึ้นในประเทศอินเดีย  และนโยบายนี้ ได้ถูกรับนำมาดำเนินการอย่างแข็งขันโดย อโศกมหาราช ยุคอโศกมหาราช จึงเป็นยุคที่อินเดียมีความเจริญและความเสมอภาคเป็นยุคที่ได้รับการยอมรับอย่างแท้จริงว่าอินเดียมีความเจริญเป็นมหาอำนาจของโลก และเป็นยุคที่คนอินเดียภาคภูมิใจ  แต่สมัยนั้นอินเดียทั้งหมดเป็นดินแดนพระพุทธศาสนาที่เจริญรุ่งเรืองมาก  และพระพุทธศาสนาเป็นเหตุแห่งความเจริญรุ่งเรืองของอินเดีย  ทำให้ มีเกียรติยศลือไปไกลถึงประเทศจีน และมองโกเลีย  จนเกิดประวัติการอันยิ่งใหญ่ คือตำนานไซอิ๋ว หรือพระถังซำจั๋งขึ้นมาอาราธนาพระไตรปิฏกไปสู่ประเทศจีน สถาปนาศาสนาพุทธขึ้นในจีนจนเป็นแดนพระพุทธศาสนาที่มั่นคงสืบมาตราบปัจจุบันนี้  แต่ในอินเดียเองนั้น ภายหลังราชวงศ์อโศก คือ เมารยะแห่งมคธ  ลัทธิชั้นวรรณะ  คือระบบเจ้ากับทาส ก็กลับมาครองแผ่นดินอินเดียอีกครั้งหนึ่ง   ตราบมาเนิ่นนาน เท่าทุกวันนี้  เราจึงได้เริ่มเห็นการเคลื่อนไหว เพื่อปลดปล่อยระบบทาสกันอีกครั้งหนึ่งในประเทศอินเดีย  ตามที่เห็นในเรื่องราวการต่อสู้ของ ดร.อัมเบกก้า  นั่นเอง  อันปรากฏอยู่ในสารคดี ตามรอยพระพุทธเจ้า   และอินเดียย่อมจะเจริญก้าวหน้าไปสู่ความยิ่งใหญ่เป็นมหาอำนาจอีกครั้งหนึ่งก็ด้วยประการแรก  มีการปลดปล่อยระบบทาส คือชั้นวรรณะในอินเดียเสียก่อน และประการที่ 2  นำประชาธิปไตยและวิทยาศาสตร์เข้ามาสู่ประชาชนอินเดีย  นั่นหมายถึงความเชื่ออย่างวิทยาศาสตร์ และศาสนาพุทธกลับคืนมาสู่พุทธภูมิ  เช่นเดียวกับยุคอโศกมหาราช อินเดียจึงจะเจริญไปในโลกยุคใหม่ได้อย่างสง่างามต่อไป  การที่รัฐบาลอินเดียปัจจุบัน ยึดเอาตราสิงห์สัญญลักษณ์แห่งอโศกมหาราชเป็นตราแผ่นดินแห่งชาติอินเดีย นั้นหมายถึงความพยายาม  อย่างที่กล่าวมานี้อยู่แล้ว 

การที่สารคดี ตามรอยพระพุทธเจ้า มีขึ้นมาบัดนี้ ได้สร้างความหวังอันยิ่งใหญ่ให้เกิดขึ้นแด่ชาวพุทธทั่วโลก ถึงการกลับมารุ่งเรืองอีกครั้งหนึ่งของพระพุทธศาสนา และเป็นการเหมาะแก่กาลเวลา ที่ประชาชาติ ทั่วโลก กำลังประสบปัญหาความขัดแย้งอย่างรุนแรงทางความคิดวัตถุนิยม กับความคิดแนวศาสนาที่ล้าหลัง  จึงเป็นโอกาสอันดีที่โลกจะได้ศึกษาแนวคิดและสัจธรรมแห่งพระพุทธเจ้า และพิศูจน์คำสอนของพระองค์ว่า  ทันกาลสมัย และเป็นศาสนาแห่งวิทยาศาสตร์ ในอีกด้านหนึ่งคือ จิตวิญญาณ ที่จักสร้างความสมบูรณ์ให้แก่โลกวิทยาศาสตร์  และเป็นประโยชน์แก่มนุษย์ยุคใหม่โดยแท้จริง