ประวัติของผม พระพยับ ปญฺญาธโร

พระผู้มีปกติอยู่ด้วยอิริยาบถ ๓   ตอน 4

 

 

 

 

การที่ผมเขียนประวัติของผมขึ้นเองนี้ ก็เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมใน วงวรรณกรรม เพราะผมเองรับผิดชอบ และยังมีชีวิตอยู่ ผมไม่ปรารถนาให้เกิดวรรณกรรมอัตชีวประวัติที่ไม่เป็นธรรมต่อผู้อ่าน เช่นที่เห็นในชีวประวัติของ หลวงปู่บางรูป แม้แต่เพียงเล็กน้อย และที่สำคัญ เพื่อให้ประวัตินี้เป็นที่สังเกตุแง่ที่จักเกิดประโยชน์ทางธรรม

 

ชีวิตของผมเหมือนต้นไม้ ที่ตั้งแต่งอกขึ้นบนดิน ก็มีแต่เติบใหญ่ขึ้นมาเรื่อย ๆ ไม่ เคยหยุดชงักลง เพราะดินดี มีน้ำแร่อุดม พรมรดเป็นธาตุอาหาร ผมหมายถึงความเจริญทางจิตวิญญาณ อันเป็นสำนึกส่วนล้ำลึกภายใน ที่สืบสาน ความเติบโตอย่างต่อเนื่อง ไม่เคยขาด นับแต่มีชีวิตกำเนิดขึ้นมาบนโลกนี้

 

เมื่อเด็ก ผมได้รับการอบรมบ่มโดยธรรมชาติแวดล้อมอันบริสุทธิ์ คือชนบทที่เงียบ สงบปราศจากเสียงรถยนต์ เครื่องจักรกล หรือเครื่องขยายเสียง ที่ดังไปทั่วทั้งหมู่บ้าน เหมือนสมัยนี้ ขณะนั้นมีแต่เสียงธรรมชาติ ตอนเช้าตะวันขึ้นทางตะวันออก ผมเห็นมัน เดินข้ามศีรษะไปทางตะวันตกทุกวัน ๆ และเห็นมันลับลงไปในขอบฟ้า แล้วยามข้างขึ้น ดวงจันทร์ก็ปรากฎบนท้องฟ้าด้วยแสงอันสว่างนวล ยามข้างแรมก็มีดวงดาวทอประกาย ระยิบระยับเต็มท้องฟ้า ในหน้าดินชุ่ม ชาวนาเริ่มไถนา ก็ได้ยินเสียงจิ้งหรีด และแมลง ต่าง ๆ กรีดร้องระงม อยู่รอบ ๆ บ้านของผมนั่นเอง ซึ่งเป็นเสียงที่ขับกล่อมยามผมหลับตาลงในเปลนอน เมื่อฤดูฝนมา ฟ้าแดงก่ำบอกว่ามีลมพายุแรง แล้วมันมาเกลื่อนกลุ้มคลุ้มคลั่งไป หมด ยอดหมากยอดพร้าวลู่ตามกันไป นกการ้องก้องกลับคืนรวงรังของมัน คนก็จูงงัว ควายเข้าคอก สับสนอึงอลไปหมด แต่มีบางค่ำคืนดึกดื่นฝนตกลงมาอย่างเงียบสงัด สายฝนที่ไร้ลมพายุ ลงสู่พื้นดินอย่างสม่ำเสมอเหมือนดังเส้นสายทองจากสวรรค์ที่มากับ ความเย็นยะเยือก แม่ผมจะคลี่ผ้าห่มมาห่มให้อบอุ่นและผมก็หลับตานิ่งสดับสายฝนที่หลั่งลง และหลับไปอย่างมีความสุข ก่อนที่ผมจะลืมตาขึ้นอีกครั้งหนึ่ง หูผมได้ยินเสียงร้อง ระงมลั่นสนั่นมาจากท้องทุ่งนา เป็นเสียงเขียดตัวเล็ก ๆ ที่มากับน้ำใหม่ แล้วเมื่อน้ำหายไปเขียดเหล่านี้ก็จะหายเข้าไปอยู่ในดินปนทรายริมฝั่งห้วย แม่ผมเรียกว่าเขียดจันนา สำเนียงชื่อก็เพี้ยนกันไป บางคนก็เรียกว่าเขียดจารนาก็มี มีเสียงกบร้องมาแต่ไกล แต่ที่ฟัง ไพเราะและดังคล้ายเสียงจังหวะดนตรี คืออึ่งอ่าง ดูมันตั้งใจตะเบ็งเสียงฟังออกสำเนียง ตรงตามตัวอักษรไทย อึ่งอ่าง ! อึ่งอ่าง ! เสียจริง ๆ ครั้นผมลุกจากที่นอน เดินออกมาที่ระเบียงบ้าน มองข้ามสวนหม่อนที่แตกใบเขียวขจีออกไป ก็เห็นน้ำขาวโพลนในท้องทุ่ง นาฟากตะวันออก มองไปสุดลูกหูลูกตา เสียงที่ร้องระงมต่าง ๆ ที่ปลุกผมให้ตื่นขึ้นมา จากท้องทุ่งกว้างใหญ่นั้น บอกให้รู้ว่าสัญญาณแห่งชีวิตรอบใหม่ในชนบทได้เริ่มต้นขึ้นอีก รอบแล้ว พ่อกับแม่และพี่สาวผม ปล่อยให้ผมอยู่กับธรรมชาติอันมีชีวิตนี้เป็นเวลาหลาย ชั่วโมง จึงกลับมาบ้าน พร้อมด้วยผัก ปลา และอาหารต่าง ๆ

 

หน้าฝน อุดมด้วยปลาและผัก นอกจากนั้นก็มีกบ เขียด และแมลงต่าง ๆ แม้ กระทั่งแมงดานา ฤดูฝนประชาชนก็มีใจชุ่มเย็นเบิกบาน แล้วงานบุญบ้องไฟต้อนรับฟ้า ฝนก็มีขึ้น เป็นประเพณีมิเคยขาด ท้องทุ่งนาและถนนในหมู่บ้าน ก็คลาคล่ำไปด้วยคนบุญ บุญบ้องไฟใหญ่ และดวงจิตผมสงบสงัด เมื่อมองขบวนแห่เซิ้งบ้องไฟ ๆ มีคานหาม เอ้ตกแต่งด้วยกระดาษสีเลื่อมมันระยับ หางมันยาวหลายเมตร ห้อมล้อมด้วยบริวาร ขบวนเซิ้งที่ เข้าแถวเป็นระเบียบ เป็นริ้วขบวน ผ่านไป ๆ ตามถนนหน้าบ้านผม ยามตะวันรอนอ่อนลงแล้วจนมืดค่ำ แล้วแม่ผมก็เตรียมเงินเหรียญไว้โปรยหว่านทานแด่ขบวนเซิ้งบ้องไฟที่ผ่าน ไป ๆ ในงานบุญบ้องไฟ คนมีวาจาต่อกันล้วนนุ่ม ฟังไม่ระเคืองระคายหู แม้ว่าในความ หมายแห่งถ้อยคำนั้นหยาบ โลน ก็พูดด้วยเสียงอันไม่ชวนให้เกิดการทะเลาะวิวาทได้อย่างประหลาด และกาพย์เชิ้งบ้องไฟนั้นไพเราะแสนไพเราะ คละเคล้าเข้ากับภาพฟ้อนแห่ของขบวนเซิ้งที่สวยงาม เพราะเป็นบทกาพย์ที่เขียนขึ้นโดยปราชญ์ทางพระพุทธศาสนา ที่ล้วนแฝงสัจธรรมให้คนได้รำลึกได้ตระหนักถึงชีวิตที่เป็นทุกข์ เป็นอนิจจังและเป็นอนัตตา ยาม เช้าตรู่ขบวนแห่เซิ้งบ้องไฟก็ดูจะรีบเร่ง แข่งกันออกสู่ท้องทุ่งนาอันชุ่มฉ่ำ คนก็มาจากทุก สารทิศ ออกไปสู่ท้องทุ่งกันดูหลามหลากไปหมด แล้วไม่นานเสียงประทุ ของดินขับจาก บ้องไฟก็ดังระเบิดสนั่นหวั่นไหวสะทกสะเทือนไปทั่วท้องทุ่ง บ้องไฟ ขึ้นสูงคนแหงนคอดู แล้วบางครั้งก็พากันวิ่งกระเจิดกระเจิงเมื่อบ้องไฟถลาลมบนมันย้อนกลับมาหาผู้คน ผม นิ่งฟังสิ่งที่ผ่านเข้ามาเหล่านี้ อย่างมีวิจารณญาณอันล้ำลึก และสงบสงัดในจิตวิญญาณ แล้วฝนก็ตกลงมาใหญ่ หน้าฝน มีน้ำนอง นาข้าวมีชีวิต ทิวข้าวเมื่องาม ตอนที่มันตั้งท้องจะออกรวง ฝนก็น้อยลง น้ำในนาในสระใสสะอาด นิ่งสงบเพียงดังกระจก และครั้นลมพัดเอื่อย ๆ ต้องยอดข้าว ต้นข้าวก็ลู่ลมเบียดกันไป เสียงดังหวิว ๆ ผมชอบท่องเที่ยวไปใน ระหว่างนาข้าวและน้ำใสสงบเช่นนี้ และไปดูดอกขี้เหล็กใหญ่ที่ฝั่งสระน้ำในนาผม ดอก มันเหลืองงามสดชื่นเหลือเกิน ยามลมหนาวเริ่มจะผ่านพริ้วมาเมื่อนาข้ าวเริ่มเหลืองอร่าม ด้วยรวงข้าว และอาบน้ำใสในสระเย็นยะเยือก ยามเช้าก็เห็นดอกงิ้วบานดูดกแดงสะพรั่ง ไปทั้งต้นสูงใหญ่ตระการ หมู่นกเอี้ยงและหมู่กามาตอมกินกลิ่นเกสรดอกงิ้ว ส่งเสียงเจื้อย แจ้ว ดูช่างมีชีวิตชีวาอันเบิกบาน และยามหนาวก็ได้ก่อเกิดเสียงอันอึงคะนึงในวัดวาอารามพระสงฆ์องค์สามเณรพากันฟักและทุบเยื่อไม้ข่อยเพื่อทำกระดาษว่าว สมัยนั้น คนไทยเก่งมาก ขนาดในบ้านนอกชนบท เขาก็รู้จักทำอะไรเป็นทุกอย่าง เขาทำกระดาษก็ได้ แล้วว่าว ว่าวใหญ่ติดธนูลมของจารย์โนก็ทะยานขึ้นเหนือท้องทุ่ง เสียงธนูลมขับกล่อมในเวลากลางคืนผสมไปกับเสียงลมแรง เสมือนเสียงอันลึกลับจากโลกจิตวิญญาณ ที่เป็นมนต์ขลังจับใจผม ผมนิ่งฟังและหลับสบาย! แล้วชาวนาก็กองฟ่อนข้าว ดูเป็นแนวเป็นแถวเป็นทิวไป หมด เหมือนช้างสารคู้ตัวอยู่เป็นระยะ ๆ ในท้องนาที่แห้งลงไป เทศกาลนวดข้าวมาพร้อมกับลมหนาว เขาเอาว่าวผูกไว้ที่ใกล้ ๆ ลานนวดข้าวที่ซึ่งพากันลงแขกตีข้าวกันอย่างสนุก สนานไร้กังวล พอเย็นก็หว่านแหเอาปลาช่อนตัวใหญ่มาปรุงพิเศษ เผาโคลนบ้าง ต้มยำ บ้าง ปิ้งจี่บ้างตามแต่ชอบ นั่งกินอย่างอเร็ดอร่อย อิ่มหนำสำราญ ไม่มีการเสียดมเสียดาย พอตกดึกหนุ่ม ๆ ก็นัดกันมาตีคลี เขาจะแยกกันเป็นข้าง ๆ ละ ๕-๑๐ คนบ้าง ลูกคลีทำ จากแก่นไม้งิ้ว จะเอาเผาไฟไว้ทีละหลาย ๆ ลูก พอลูกไหนลุกแดงปลั่งแล้วก็เขี่ยออกมาตีกันด้วยไม้ตีคลี ต่างฝ่ายต่างตีให้เข้าประตูฝ่ายตรงข้าม เห็นไฟกระเด็นวูบวาบน่าตื่นเต้น ผมหนีพ่อแม่ไปดูเขาตีคลีนี้ แล้วหนาวเหน็บจนต้องซุกตัวเข้าไปฝังอยู่ในกองฟางลึก ๆ เมื่อพ่อแม่ผมมาตามหา เขาบอกว่ากลับบ้านไปนานแล้ว พ่อแม่ผมก็ตกใจ !

 

กว่าหน้าหนาวจะผ่านพ้นไปมีทั้งความสุขและความเศร้า ความสุขก็เพราะข้าวใหม่ปลาก็มัน และมีการร่วมชีวิตคู่ของหนุ่มสาว และความเศร้าก็เพราะผู้เฒ่ามักจะจากไป พร้อมกับลมหนาว กองไฟและกองฟอน จึงเป็นภาพเพลิงที่แลบเลียในจิตใจของผมมา โดยตลอด ให้รำลึกลึกซึ้งในสัจธรรมว่าชีวิตนั้นในที่สุดก็ต้องจบสิ้นลง ธรรมชาติได้ สั่งสอนผมมาดั่งนี้ !

 

คราลมแล้งได้มาถึงในราวเดือนมีนาคม เมษายน บ้านนอกก็มีงานทำบุญแจกข้าวที่นั่นที่นี่ไม่หยุดหย่อน เป็นคราวที่ผมสนุกด้วยได้ดูลิเก เล่นเรื่องพระเวสสันดรเดินป่า มีเสือ โคร่งออกมา ไล่จับคนดู ก็แตกกระเจิง แล้วมาสู่ความฉงนฉงายใจเรื่องพระเวสสันดรให้ ทานบุตรทั้งสอง ชาลี และ กัณหา ชูชก พราห์มณ์เฒ่ากักขละไล่ต้อนตีไปอย่างโหดร้าย ทารุณ ได้ฟังหมอลำเรื่องที่มักจะเป็นเรื่องเศร้า เช่นเรื่องจำปาสี่ต้น เล่าเรื่องพี่น้อง๔คน ถูกเขาข่มเหง ตายแล้วไปเกิดเป็นจำปาสี่ต้นขึ้นเคียงเรียงกัน อานิสงส์เคยสร้างบุญไว้ใน พระพุทธศาสนา ร้อนถึงพระอินทร์ลงมาชุบให้ฟื้นคืนชีวิต เป็นคนอีกครั้งหนึ่ง แต่ผู้น้อง สาวนิ้วก้อยด้วนเพราะคนมาเด็ดดอกจำปาไปบูชาพระ ภายหลังได้เป็นมเหสีกษัตริย์เมือง ต่าง ๆ เรื่องท้าวสีทน-นางมโนราห์ เริ่มแต่พรานบุญ จับนางฟ้ามีปีก ได้เอาไปถวายพระ เจ้าแผ่นดิน ๆ ทรงตั้งเป็นมเหสี แล้ววันหนึ่งนางกินรีก็หลอกเอาปีกมาได้ สวมบินหนีไป ท้าวสีทนจึงออกติดตามไปในป่าจนถึงเมืองของนาง กษัตริย์ราชบิดาให้นางและสาว ๆ หลายคนเข้าแถวแล้วชี้นิ้วออกมา ไม่เห็นตัว บอกว่าหากนิ้วไหนเป็นนิ้วเมียของเจ้า ก็จับ เอา จับถูกก็ได้นางไป หากจับผิดต้องถูกประหารชีวิต ร้อนถึงพระอินทร์ต้องจำแลงกาย เป็นแมงวันมาช่วย ได้ดูหนังตะลุง เล่นเรื่อง เจ้าลักษมณ์ เจ้าราม ตั้งแต่พระรามเดินป่า เกิดเรื่องใหญ่เพราะนางสำมะนักขา ทศกัณฑ์ ให้มารีสแปลงเป็นกวางทองมาล่อนางสีดา กวางทองต้องศรพระราม ร้องขึ้นว่า สีดาเอ๋ยมาช่วยพี่ด้วย พระลักษมณ์บอกว่าพี่นาง เสียงนี้ทีจะเป็นเสียงยักษาแสร้งร้องหลอกเอาหรอก พี่รามทรงฤทธิ์เลิศเป็นเอกมีหรือจะพ่ายแพ้ใครในแผ่นดิน นางสีดาเข้าใจผิดพระลักษมณ์ ว่าคิดจะหมายตัวพี่สีดาหรือ พระลักษมณ์ ตกใจกราบลงแทบเท้า สีดาว่าถ้าเช่นนั้นจงรีบไปช่วยเจ้าพี่ราม ทศกัณฑ์จึงได้นางสีดาไป นางสีดาเสียพระทัยที่เข้าใจผิดพระอนุชา เกิดสงครามใหญ่ ปราบมารของนารายณ์อวตาร หนุมานเผากรุงลงกา มีปลัดป่อง ปลัดตื้อ พากันวิ่งหนีอุตลุต จบ

 

สนุกอยู่ไม่นาน น้ำก็เหือดแห้งหายไปจากท้องทุ่ง และแม้กระทั่งบ่อน้ำที่ใช้ดื่มกินก็แห้งขอด หนุ่มสาวจะเฝ้ามองดูที่ก้นบ่อ ดูตาน้ำที่ค่อยซึมออกมาทีละหยด ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ ชีวิตเป็นทุกข์ฉะนี้ตลอดไปหรือ ? เป็นคำถามที่ผมได้ตั้งเอากับตัวเอง หน้านี้แหละที่ผมได้พบเห็นการจากพราก คนหนุ่ม ๆ จะออกเดินทาง บ้างก็พลัดลูกพลัดเมียไปไกล ชาวบ้านผมรู้จักดีเมื่อพูดถึง ภูเก็ต เนิ่นนานหลายเดือนหรือหลายปี เมื่อกลับมาจากภูเก็ต จะได้ยินเสียงประทัดจุดดังเตือนให้คอยรับผู้เดินทางกลับมาแล้ว พร้อมด้วยลาภผลมาฝากลูก เมียพ่อแม่เขาด้วยกตัญญู และ หน้านี้แหละที่มีหลายครอบครัวอพยพ เขาบอกว่า ที่โน่นดินก็ดำน้ำก็ชุ่ม เมื่อวันอพยพก็มีเสียงสั่งลาไปตลอดทางกว่าจะพ้นแนวหมู่บ้าน โอ! เป็นสิ่งที่ผมไม่ปรารถนาเลย แต่ครอบครัวผม ดำรงมั่น และ มีพัฒนาการไปจนคนเขามา สรรเสริญว่าชุ่มเย็นเหลือเกิน ทั้งนี้เพราะพ่อผมแม่ผมขยันขันแข็ง เฉลียวฉลาดในการจัด การ มีวิชาสามารถในการก่อร่างสร้างตัว ท่านทำเพื่อลูก ๆ อย่างผมได้ปราศจากความ กังวลในความยากลำบากเพื่อทำมาหาเลี้ยงตนเหมือนเด็ก ๆ ลูกชนบท ชาวไร่ชาวนาอีสานทั้งหลาย ชีวิตผมจึงไม่ต้องทำงานหนักแบบนั้น! แบบนั้น! เปิดช่องให้มันสมองความคิด และจินตนาการของผมโลดแล่นไป ในธรรมชาติอันแสนอุดมสมบูรณ์สี่ฤดูกาลดังที่บรรยายมาแล้วนั้นได้โดยอิสระเสรีภาพเต็มทื่

 

เพราะฉะนั้น จึงอาจนิยามความเป็นไปของชีวิตผมเมื่อแรกเริ่มมาว่า

ผมนี้หรือ คือบุตรชายแห่งธรรมชาติ ฯ

•  ตอนที่ 4  จากดีเล่มที่ 8
•  
•  
•  
•